[مصطفی شعبانی]

از عملیات های تحلیلی زمین در GIS، محاسبه نماها از یک نقطه داده شده تحت شرایط متغیر است. به این فرآیند تحلیل نما گویند که هدف آن تعیین عوارض قابل مشاهده و غیرقابل مشاهده از یک مکان مشخص است. این فرآیند کاربردهای متعددی در مدیریت منابع، پاسخ گویی در هنگام وقوع بلایا و توسعه شهری دارد.

یک جنبه از تحلیل نما، محاسبه دید در طول یک خط مشخص تا یک نقطه خاص (از A تا B) است که اغلب خط دید نامیده می شود. تصویر 1 از شکل 9-16 یک نقشه خط دید را به همراه دو مقطع دید نشان می دهد. نقشه، نقطه مبدا A را که به سمت نقطه B دید رفته است نشان می دهد. یک نقشه خوان با تجربه می تواند توپوگرافی متغیر میان نقاط را تجسم کند اما رایانه، داده های با جزئیات را در قالب مقاطع توپوگرافی تحت خط دید A-B فراهم می آورد. برنامه همچنین امکان شرایط خاص مانند ارتفاع مشاهده کننده ( مانند ارتفاع برج یا سطح زمین) و ارتفاع شی هدف، جهت مشاهده را می دهد.

GIS توپوگرافی و ارتفاعات خاص را جهت محاسبه آنچه قابل مشاهده است و نیست قرائت می کند. مقطع طولی دید 1، خط دید را به همراه توپوگرافی و شرایط مشاهداتی نشان می دهد. خط توپوگرافی (معمولا رنگی است) در مناطق قابل رویت دارای خط چین های روشن و در مناطق خارج از دید دارای خطوط ساده و تیره است. این شرایط دید بر اساس خط دید A-B بر روی نقشه است و آنچه از نقطه A قابل رویت و غیر قابل رویت است را مشخص می کند. به نظر می رسد مشاهده کننده می تواند در طول دره به سمت B حرکت کند اما به قدری از لبه دره فاصله دارد که نمی تواند پایین آنرا مشاهده کند. حال ممکن است این میزان دید قابل قبول باشد و یا اینکه لازم باشد تا مشاهده کننده به دره نزدیک تر شود تا بتواند دید خود را بهبود بخشد. مقطع دید 2 نموداری با اندکی تفاوت از همان خط دید را نشان می دهد. این مقطع، توپوگرافی قابل رویت (خط روشن تر) و غیر قابل رویت را ارائه می دهد. این نمودار قابلیت قرائت بیشتری دارد اما برخلاف مقطع A شامل خط دید واقعی نمی شود. به تفاوت های طولی X و Y که نمایانگر دو اغراق عمودی متفاوت است نیز توجه کنید.