[محمد عباسی]

شروع برنامه نویسی تحت اتوکد

جهت توسعه یک برنامه در محیط اتوکد مراحل زیر باید انجام شود :
ابتدا نرم ­افزار اتوکد را اجرا کنید.
نسخه نرم ­افزار اتوکد باید 2000 و بالاتر باشد، زیرا قابلیت برنامه­ نویسی با ویژوال بیسیک از نسخه 2000 به بعد در این نرم­ افزار توسعه داده شده است.
درصورتیکه از نسخه 2010 و بالاتر استفاده می­ شود، باید نرم­ افزار Autocad­­VBA ­Enabler­ دانلود و نصب شود.
با اجرای نرم­ افزار اتوکد 2010 و بالاتر پنجره ای جهت انتخاب نمایش فضای کاری (Work Space) مورد نظر کاربر باز می­ شود. که می­ توان بر اساس کاربرد مورد نظر یک حالت را انتخاب کرد. در صورت داشتن تجربه کار با نسخه­ های قدیمی، پیشنهاد می­ شود، حالت کلاسیک انتخاب شود.
اجرای محیط برنامه­ نویسی VBA
جهت ورود به محیط برنامه­ نویسی اتوکد می­ توان از یکی از روش­های زیر استفاده نمود :
تایپ دستور vbaideدر محیط خط فرمان (Command Line) اتوکد
استفاده از کلیدهای میانبر Alt + F11
در صورتیکه فضای کاری کلاسیک، هنگام اجرای اتوکد انتخاب شود، می­ توان از منوی Tools، زیر منوی Macro و سپس گزینهVisual Basic Editor را انتخاب نمود.
در صورتیکه فضای کاری Task–based Ribbon یا Tool–based Ribbon هنگام اجرای اتوکد انتخاب شود، می­ توان از منوی Tools، گزینهVisual Basic Editor را انتخاب نمود.
با انجام هر کدام از روش­ های فوق محیط برنامه­ نویسی ظاهر می­ شود.
نوشتن برنامه
در این مرحله، برنامه­ ای نوشته می­ شود که با اجرای آن پیغامی در محیط اتوکد ظاهر شود. این یک برنامه ابتدایی جهت آشنایی سریع با محیط برنامه­ نویسی اتوکد می­ باشد.
ابتدا از منوی Insert بر روی گزینه User Form کلیک شود. پنجره فرم باز می­شود.
برای دسترسی به پنجره فوق می­ توان از نوار ابزار، بر روی آیکون (Insert User form) کلیک کرده و سپس بر روی گزینه User form کلیک نمود.
حال بر روی آیکون Command Button از جعبه ابزار کلیک شود و با نگه­ داشتن کلیک سمت چپ ماوس و رها نمودن آن (Drag & Drop) بر روی پنجره فرم (User Form)، یک کنترل Button به اندازه دلخواه ایجاد نمود.
هر فرم یا کنترل به عنوان یک شیئ دارای مجموعه­ ای از مشخصه­ های مختلف است که در پنجره خصوصیات قابل دسترس است. از این مشخصه­ ها می­ توان به نام کنترل(Name)، برچسپ کنترل (Caption) و ابعاد آن اشاره کرد.
از پنجره خصوصیات، می­ توان مشخصه­ های کنترل ترسیم شده، شامل نام و برچسب را به صورت زیر تغییر داد.
نام پیش­ فرض کنترل مورد نظر (Command Button 1)می­باشد، که جهت شناسایی آسان کنترل در صورت توسعه برنامه ضروری است. ­می­توان نام کنترل را با نام مورد نظر برنامه­ نویس جایگزین کرد. معمولا برای نام­گذاری، سه حرف اول بیان­ کننده نوع کنترل و بقیه حروف بیانگر عمل کنترل است. بنابراین سه حرف اول کنترل Command با cmd نامگذاری می­ شود.
مطابق آنچه برای کنترل Command بیان شد. ابتدا فرم (User form1) را انتخاب نموده و سپس از پنجره خصوصیات، مشخصه­ های فرم مورد نظر شامل نام و برچسب به صورت زیر (یا به هر نام دلخواه) تغییر داده شود.
حال بر روی کنترلOk دابل کلیک شود. محیط کدنویسی ظاهر می­ شود.
در محیط کدنویسی دو خط از برنامه توسط نرم­ افزار نوشته شده است. این کدها بیان­ کننده یک رویداد (event) هستند. یعنی در صورتی که کاربر بر روی دکمه Ok کلیک نمود. چه اتفاقی بیافتد؟ آنچه می­خواهد اتفاق بیافتد، متد (method) نامیده می­شود. هر کنترل دارای رویدادهای مختلفی است که در بخش­های بعد توضیح داده می­ شوند.
این دو خط از برنامه بیانگر رویداد کلیک بر روی دکمه Ok هستند. یعنی ابتدا و انتهای متدی که باید با کلیک بر روی دکمه Ok اجرا شود.
حال دستور زیر در محیط کد­نویسی تایپ شود. (Program 1)

Private Sub cmd_Ok_Click()
"MsgBox " VBA programming in AutoCAD
End Sub()

دستور Msgbox در زبان برنامه­ نویسی VBA، متنی را که در داخل علامت " " نوشته شود، به صورت یک پیغام در محیط اتوکد نمایش می­ دهد.

نحوه ایجاد رابط گرافیکی کاربر و نوشتن کد برای برنامه به صورت ابتدایی شرح داده شد.
رابط گرافیکی کاربر محیطی است که کاربر برنامه با آن کار خواهد کرد.
اجرای برنامه
برای اجرای برنامه در محیط VBA روش­ های زیر وجود دارند :
بر روی آیکون (Run Sub / User Form) از نوار ابزار کلیک شود.
کلید میانبر F5 فشار داده شود.
بر روی منوی Run کلیک نموده و سپس بر روی گزینه Run Sub/User Form کلیک شود.
با اجرای برنامه به کمک هر کدام از روش­های فوق، پنجره ای در محیط اتوکد نمایش داده می­ شود.
حال بر روی دکمه Ok کلیک شود تا پیغام نوشته شده در کد برنامه نمایش داده شود.
برروی دکمه Ok، در پنجره پیغام نمایش داده شده، کلیک نموده و با کلیک برروی علامت ضربدر در پنجره Program 1، این برنامه بسته می­شود.
برای اجرای برنامه ابتدا فرم را با ماوس انتخاب کرده، سپس برنامه به کمک یکی از روش­های فوق اجرا شود.
ذخیره برنامه
برای ذخیره برنامه می­توان از یکی از روش­های زیر استفاده نمود.
بر روی آیکون (Save) از نوار ابزار کلیک شود.
از کلید میانبر Ctrl+S استفاده شود.
بر روی منوی File کلیک نموده و سپس بر روی گزینه Save کلیک شود.
با انجام هر کدام از روش­های فوق پنجره­ ای جهت ذخیره برنامه (پروژه) با نام و مسیر مورد نظر کاربر با پسوند dvb باز می­شود.
بازیابی برنامه
پس از ذخیره برنامه، جهت باز نمودن مجدد برنامه و استفاده از آن می­توان از یکی از روش­های زیر استفاده نمود:
تایپ دستورvbaload در محیط خط فرمان اتوکد
در صورتیکه فضای کاری کلاسیک هنگام اجرای اتوکد انتخاب شود، می­توان از منوی Tools، زیر منوی Macro و سپس گزینهLoad Project را انتخاب کرد.
در صورتیکه فضای کاری Task–based Ribbon یا Tool–based Ribbon هنگام اجرای اتوکد انتخاب شود، می­توان از منوی Tools، گزینهLoad Application را انتخاب نمود.
با انجام هر یک از روش­های فوق، پنجره لود کردن پروژه باز می­شود، مسیر و نام فایل پروژه مورد نظر وارد شده و می­توان با یکی از روش­های بیان شده به محیط برنامه­ نویسی VBA در اتوکد وارد شده و برنامه نوشته شده قبلی را جهت استفاده و ادامه روند برنامه ­نویسی مشاهده نمود.
منبع : کتاب برنامه نویسی کاربردی تحت اتوکد، محمد عباسی، انتشارات سازمان نقشه برداری کشور
http://nccshop.ir/?part=product&inc=product&id=64